Qul-acuudu bilaahi             idaajaa nasru-laahi,
al-raxmaan iyo qaaf iyo        alif-laamra sirteediyo
waxaan maanta alhaakum         ilhaamka uga bilaabay

Hadraawow indhaweydba          sidaydii ma ahaynoo
waxaan ahay nin arkaaya        waxaan uumku u jeedin
oo kaligii anfariirsan         waxaan ahay nin arkaaya

maanka laaga ogsooniyo         asaraarta dhex yaala
isha laacu ka muuqdo           waxaan ahay nin arkaaya
umadayda tasowday ee           usha loo qaban waayey

Ee aniga iga bilow oo           abwaankeedu ka seexday
waxaa qoonkee tabaysa           afweynoo laga reeyana
ujeedaa uga dambeysa            waxaan ahay nin arkaaya
mar kastoo ayax guuro           in uu eel ka tagaayo
walibana aad uga sii xumoo      libinteyda af-duuba

-waxaan ahay nin arkaaya        ayaankaygii shi' dhaafay
markii loo injireystay          oo madow daba-keeniyo
isagoo ducanayaa dirqiga        weysha ku ooftayoo
idinkoo qof maqnaynoo           indhihiinu shan yihiin
mar labaad ambanaaya

-waxaan ahay nin arkaaya        ulajeedo habowday
ididiilo hungowday              ooda geel laga qaadayoo
hal taal gundihiisa             ayaanlow naxdin joogta
aayatiinkaba saaran             -Aheey way iyo ciil
umalkeyga hiqdeyda              calool oyga nafteyda
ilmada iga da'aysiyo            imtixaanka i haysta

-ma dhulkaa i ashkateeyey        ma cirkaa iga ajooday
ma badaa igu ugaajay            -ma abdaanan lahayn
ma dab baan isku ogaa           anigu aan isku daaray

-Islaantii curadkeeda           kolkay Eydu cunaysay
ax doraad odhan weyday          markii ay arki weyday
wax guda oy ku ilowdo           noloshii inankeeda
inay maanta u oydo              inteeday ku sugaysay

-Oori weerku ku raagayoo        geeridii odeygeedu
afaafkay ku banaysay            ninkii owdi lahaa
isagii fadhataystey             yaan u eersa nidhaa

-Ninkii aarsa yiqiinay          haduu aarsaday maanta
uu-fanayskiina guuray           iyana waa iga su'aale
tolow yaa colka eega            loo abaabulayaa
-Tolow yaa ilma-dayday          ulmadeydii u loogayoo
ilma dowgii ka reystay          -Yaa u aana ah maanta
udunteyda halowday              eebadayda ku fiiqan
ayaantay kululaato              kaan u eeran lahaa
-yaa u aana ah maanta

birta layska as-laayiyo         galkey siibtay ableydu
-yaa u aana ah maanta

mar labaad ubadkeena            sidii Ey la guhaadshay
in ilkaha lagu qaado            Unugtii shaleytoole
isku meesha u jeeday            iminka yaa iska hor jeedshay

-Laba oorya walaaliyo           ilmaadeer is maquunsha
lama sheegin aduunkee           marka aan ugu liito
mar aan eeda sokeeyiyo          ilmahayga ku waayo
mar aan aayo la'aanta           seedigay ugu aaro oo
walaashay asay qaado            mar haday aqalkayga
haddii layga adkaadiyo          hadaan raystey idhaahdaba
mar lay oohin u tahay           bal maxaan istafiiday

-Afartii garjahoodba            hadaan soo wada ooday
xageen geela irmaaniyo          markey beeshu haraado
u aroorinayaa

-sow anigu gacmahayga           kuma dheebin ishii
berri loo irkan lahaa           wixii aan ku if waayey
kuna aakhiro seegay             durba sow ma ilaawin

-Ubaxaan xinjirteydiyo          ka ab-qaalay jidhkeyga
kolkii aan is awaaday           udaabteys iyo ciil iyo
odax sow kama goosan.           haduu geedkii abaaday
markuu oomaba                   ubadka dhiiga looga shubaayey
sow ataar li'i maaha

gadhlow awr kala guurtey        la arkee mar kaleeto
in ay ood ku kulmaana           haduu uur kala guuro
sow amuur culus maaha           ololihii halgankeena
cukusoow arah  guulka           dhib waxaan u adkeystay
waxaan is-lahaa mar uun         baad arligaagiyo
iyadoon faqash joogin           kula iidi dadkaadee
kolkii waagu iftiimay           sidaan ahay Ina dhoore
usarkaan ka dhex toosay         indha u daranaa
marka duul asal guuro           in Ilaah ka biyeeyo
dadkoo yaala abaar              haduu roob iba dooxmay
ku bashiisho agteyda            intaan soo ordayaabaa
darku sii engegaa               Abuur baan ku tabcaa
irfidaan geliyaa                iniin baan ku ridaa
udan bay bixisaa                gooso baan is-idhaa
waa la ii arfacaa

-Abley baan ramiyaa             afeeyaa shirabaa
adhaxdaan is jaraa              oogso baan is-idhaa
afweyntaan u dhacaa

-Afartaa shax dheh maanso       afkaa laysu jaqaaye
sooma qaadin irmaan             amba qaadka kaleeto
berigii isticmaarka             taladii la il-duufay
burburkaad aragteeniyo          haday keentay inkaarta
aynigaygu ku dhaaftay           Allana i tusi waayey

-Ana maanta gefkaygu            inuu aasayo miino
ubadkeyga u taala               Fardowsaay ma arkaayo
rajadaad ulanaysay              waxaan looga ina-aabsanoo
-sidaasaabad itaalka            haddii aad amakaagday
ku ayaan badan tahee            Aafo waa ta dambeysoo
ifa-faalaha muuqdiyo            ishay leedahay maanta
waxba yaan af-gobaadine         intay doonto ha gaadho
aramaa qarxi doonta

-Dharaar baa iman doonta        hadaan Eebahay ceymin
afku uu hadal daayo

-Dharaar baa iman doonta        dab munaafaq istaadhay
sidii aayar gubtaa              ama duur olol taabtay
arligoo dhan dhameeya

-Dharaar baa iman doonta        iyadoo is wada weyday
oodo loo rogi doono

-Dharaar baa iman doonta        Imaaraadka sidoodiyo
ninba aag ku go'doomo

-Dharaar baa iman doonta        dadka Sool iyo Awdal ee
Aadanow hagrateen               raacdadoodu adkaato
lagu raadsho ileys

-Dharaar baa iman doonta        irsiqa laysku cidhiidhiyoo
wax la uunto la waayo

-Dharaar baa iman doonta        mujrim oogo madowoo
islaam sheeganayaa              agablaay hambadaada
isa sii kaba raasho             ku darsoo Axmed-doolow
waxaan ahay xog-ogaaloo         hir fog baan arkayaa
orna waa maqlayaa               waxna way urayaan

Aaminaay waan gabyayaa          nin abwaanana waan ahoo
ereygiisu tuf leeyahay          Hadeydaan i adeecinoo
ergedaan ahay maanta            ka abaal ka dhacdaan
Ilaahay balankii                ibtilaa dhici doonta

Dhulkay eyro ku fooftana        Afrikaan madmadowiyo
ajnabaa degi doona              iyagaa talin doona

-Organkaad didiseen baa         dib idiin qabsan doonoo
-Dharaar baa iman doonta        engag layskugu xiira
oo heeca diida ilmaha           qasab loo aqbalsiiyo

-ciyowgaa alwanaayiyo           tukahaa uuda hayaana
way is calool ogyihiinoo        Qaasinow abti hee dheh
Galow aamusi waayey             haddii aan wax aqaano

-Daruuraha iba-baaliyo          afagaalaha naafiyo
kolkaan moorada eegay           laaxinkay ku aroortiyo
ninka faalka inkiiskee          ku ab-yeeshay Cibruhu
haddaan eega la baajin          waa sidoo abada ah
-Haddii aad adintaanoo          indhaha dhiig laga keeno
idinkoon sidan dhaamin          inaad guul urisaan
waa waxaan la arkeynin          Allaahu ma balaqtu
ilaahow markhaati ka ahow

-Afartaa shax dheh maanso       afkaa laysku jaqaaye
sooma qaadin irmaan             Hadey heesi ab leedahay
ama loo oday sheegto            ilaa Xaawiyo Aadan
isir baan u lahaa               waligey abidkeyna
anoon jiiftada haadin           isha aan ka dhameynin
uumiyaha kuma soorin

-iminkay wada leedahay          muu abwaan wax yidhaahdee
idahaaba diraacda               subaga loo ogolaanine
hadaan aamuso waayo             khajeelaanse arooryo
hadaan lays inkiraynin          mankoo uunsadey deyr
dhirtu ay arad beeshay          cadceed loo indho kuuliyo
ufo roob subaxeed               araar kaaga sameeyey

-Khajeelaan hal abuurka         anigoo ka shufeer ah
 afaraydu jug weeyee             selef kuugu istaadhay
-Khajeelaan tix aroosa           satiyaal la aleeliyo
  u af-saaray fujaan

-Khajeelaan sida iida             iigu soo ururteenoo
iyadoo farihiina                 Arafoo kale moodo
murtidaaan Odhan lahaa           rag u soo luxiyeystay

-Intii aan kugu oomay            hadaan geed ololeeyo
 mar horuu ereygayga              Ilaahay balankii
 ku ugbaadi lahaa

-Ohodeyda dadkayga              Rabi baa ka asheedayoo
wuxuun baa indha buuxsha        nin aduunya u haysta
abtirsiimana sheegta            af qalaadna yaqaanoo
isticmaarkii la ceeshay         Aynigaan ahay oo dhan
wax aqoon ma bidaan             maxaa aabaday yeelay
sida ay u arkaan                siyaasaanu ahayn
la shaqeystay Af-weyne          ama gaalkii ag joogayoo
af-miishaarkii barteen

-Ahey way iyo ciil             umalkayga hiqdeyda
calool oyga nafteyda           ilmada iga da'aysiyo
imtixaanka i haysta            Anigaa is maqli waayey
orod bay wax i leeyihiin       ololna wuu fahmayaa
ayaamo is gurayaana            way igu fool adag yihiin

-Ahey way iyo ciil             Aaminaay magacey ba'
Asaagay igu wiirsay            inanteydu gumowday
ka irdhoobay shisheeye         ku eedoobay sokeeye
ehelkay ka qalooday            cidna aamini waayey

-Umul dooxa Togdheer          iyo raga Shiikh ku idlaaday
ee Aroori ku le'day            looma ooyaha Saaxil
anigaa ku tol belay            Cidna eersan maayoo
inkaar baa igu biirtayoo       anigaa isu geystay

-Dharaartii Alle keenana       ayni ii kordha mooyee
 caqli iima siyaado             mana waayo arkaayo
 wax kastood akhridaan          waxaan ahay Alle doori
 seed dhanina aanay ku oolin

-mudadaan ildarnaana            iyadoo soddon dhaaftay
weli eelka salkiisiyo           uhda boogta nin dhaafa
oo mar uun haakah yidhaahda    indhaheyga ma saarin

-Adinka dhaawac ku yaalana     hadaad hoosta ka dheydo
Aasbaroo wax ma dhaantoo       iyadaa ku lakiikta

-Talana way ashidowday         nin abaaray la diid
 nin abraarayna mooyi          meeluu beesha la aadi

-Arinkeena gabdhow             aqbalkeen godliyaana
arligeena kuma noola           Alif kow ku qaloocday
Al-baqruu ku dhibaaye          mar horaan ka afeeftay
Af-weynoo laga reeyiyo         inaan guushu ahaynoo
Bidhaan baad aragteen          baadidiinii u eg'ood
iyadii u qabtaan

-Istiqlaalkii sitiinkii        onkodee di'i waayey
tanina waa isku itaaloo        Abshirtii wanqasheediyo
axankii tacsideedaa            isku maalin ahaa
-Af-lagaadan maaha             hadaan maanta idhaahdo
odoyaashii la doortay          Anigoon kala reebin
Irbad dun gelin waayey
-iska daa wax kaleetoo
amni noo sugi waaye

Waxna aad uga liita
Ilaah baa i dili doona'e
kuwa buuraha aaday
-isku soo wada xoori
isma dhaanto dhasheediyo
meeshu waa wada ulo miidhanoo
ul la qaato laheyn

-Arin laysku khilaafiyo
ujeedooyinka dhowee
ubucdeedii wadhneydiyo
ictiraafkii maqnaaiyo
ku ilowday dan guud

-Abeesaa laga sheegay
markaan aadmiga fiirsho
aargudaan is idhaa
markaan Eebe jaleecana
awlaadsaan is idhaaye
-Waxaan eeg garan waayey
waxan eeg ka sokeeya

-Rag haduu is af dhaafo
aayatiina wadaago
afkaa laysku gartaayee
is afwaajiya maaha
isu soo ura maaha
-Adigoo hebel diidan
eryo reer hebel maaha
isu weersada maaha
udahaaga cun maaha

-isku soo wada duuboo
inqilaabna xal maaha
anigay igu gudhana
wax la eegto ka weyn
-ana waano ku xiiqey
dharaartii Alle keenana
abhis baan ku jiraa
-Far baan boog ka ag dhow
ka ilaalinayaayoo
hebelaa isku uraayana
anana u rahmanahay
baan weli maynu
adkaane inoo aayara leeyahay

-Mudacyaan afafkooda
anigoo gala-gariirto
isla eeganayaa
arji baan dirayaa
aleel baan ruxayaa
galiyoo dhego awdan
iridaha ku tumayaa
-Sidaasaanan aduunku
bal inaan ahay liid
anigoo gudo haawan
ha I aqoonsado leeyahay

-Waxaan fool eryeyaa
Hal aan Awr ku salaaxinoo
is-moogtii wax ma dhaamo
iyadoon la dalaaqin
wali haantii aslaysa

-Afartaa shax dheh maanso
afkaa laysku jaqaaye
sooma qaadin irmaan

-Nin ragi ereygiisana
astaan buu dhigtaaye
Rabow eex ma tiraabine
aqoon haygu cadaabin

-Ambaqaadka kaleetana
ishaa maanta bidhiiqdiyo
ogobeey libinteyda
rag bow u haysta ilaaqe

-Hodaneey marna Aabo
ay ax yaa wadaniiyo
axsaan layguma siinine
-halyeeyaa ku idlaaday
ubad baa u lugo belay
aduun baa ku dhamaaday
khabar baa ka adeegay

-Anigaa rag ugu liita oo
afadeyda sagaal gu'
kamaan soo ag wareegin

-Inagoo kala daadsan
nin u qooqay idiisuna
cirkuu roob ku og yahee

-awadeydii qudhaheydeen
aawadeed ku wad seegay
Aadanow taladeyda
ku adaadurin mayo
Ilaahey ka sokowna
anagaa leh awooda

-Ogolaana ma doono
intuu taago uluunka
nin yidhaahda anaa ah
afweynaanu ka diidnay

-Nin kastoo ana fooda
nin kastoo laba eef ah
ninkastoo is afuufa
anagaa ka shaneyna

-Lays amaahina mayo
Axmed weysa cadoow
cididaa usgageega ha
ogaado nin moog

-Mar nin baan u il-duufay
mar labaadka ilwaad
u ardaa dhigan maayo
nin intuu axdi qaaday
oofin waayeyna daa

-Ololihii lagu laaftay
kuwii uubta qodaayayee
iblayskii ku nabnaa
iyagu way garcadeen
-ana xaasha nin iin leh
wax inaan ku idhaahdo
uma quudho afkeyga

-Uf qabiilka anaa leh
wuxuunbaa ku adeegta
nin iskii kartidiisa
isagoon cid ku tiirsan
isku taagi kareynin
una haysta ateero
ayaantuu dambi geystana
laga hoos galo eeda

-Ayid waad is xigtaaniyo
idinkaa isku reer iyo
aqligii lixdankii
maanta iib geli maayo

-sidaan aaminsanahayna
abkuu doono ha sheegtee
wuxuunbaa ehel ii ah
dadka kaan af aqaano
ee si wax iila arkaaya
ee ina midayso ujeedo

-waxaan laysku ogeyn
ninkii hoos ka unkaama
aftideyda ma haystoo
ansax maaha wixiisu

-Arligeynu ku noolnahee
beryaha qaar u ekaa
irama daatal cimaadii
aayadaha lagu sheegay
-Awaaraanka kacaayiyo
ninka maanta ortiisiyo
oohintiisa maqlaayey
ka adkeystay gob maaha
dibna loo igman mayo

-Arliyooyna hiqdaadiyo
orgigii la shireystay
ilmadaadu ka weyne
inagoo xaley baadle
u eegaynay hilaaca
waxa awrta xidhiidhsan
loola aadayo baasle
wax baa nooga iftiimay

-dibna loo igman maayo
nin ishaafalateysatay
oo isagoo inala jooga
arwaaxdiisu walaayiyo
idaafeyto ku nooshahoo
ilina u daban tahayoo
abidkiiba ka reeba
oo dhulka aan wax ka oolin

-Rabi baana na uuntayoo
anana taag uma hayno
ayaan nool hirdin joogta
-oo markay kooxi orgootaba
ma asooli kareynee
abaal baanu ku qabnaaye
amaan uu ma helnaa

-Afartaa shax dheh maanso
afkaa laysku jaqaaye
sooma qaadin irmaan

-sidaasaana itaalka
u af dhuubsanayaayoo
wixii aan odhan lahaaba
mar aan maanta aheyn iyo
ar dambe u dhigo leeyahay
-Waxaanu Alle keenay
waxaan loo adidoonin
oo aayaheenuba maanta
ilig liiqliiqanaayiyo
indhal buu sudhan yahee

-sida xaal u eg yahay
ama waynu adkaanoo
wax jireynu ahaan
ama waynu idlaanoo
dib laynoo arki maayo

-iyadoo wada saran
umadeenuba dooni
ku asqawday badweynoo
injiinkii ka duqeeyey
ayaa reer hebelaay
afka way igala weyn
tahee hadaad leedahay
caqiibo agoonta luxuska ah
horta reer u yagleel

ubadaasi jajabeysa
ee u uusmiirtey darteed
dib waxay ka ahaataba
ishii cawri taqaaniyo
ka ilaali wad mooyee
wax kaleeto ilow

asalkeeda banaana
maalintay il xun-tahay
bay ilaah leedahay ceynsha oo
-markaad xeeli amaan ah
kula eersatid beesha
eed aamusiiso rasaasta
-waxaad ulaneyso
anagaaba ku siine
inagoo sidan dhaaniyo
adeerow gacalow
ayaanteeda ha gaadho
haduu Eebe yidhaahdo
lugo aan isku taagno.







  - 

 	   

Wuxuu yidhi:

Hayaanku ma meel fog baa
Hillaacu ma beegso baa
Habeenkii socod miyaa
Hadhkii ma ha seexan baa
Waqtigu ma haloosi baa
Ninkii hakadaa boqoolka
Habaaska miyuu dhaxlaa?
Quruumaha hore u guuray
Barwaaqada haybsanaaya
Intaad hiigsan layd gadaasha
Hareerta ka raac miyaa?
Hadduu maalku kaa harraado
Harooyinka gee miyaa?
Hurdada ku dan seeg miyaa?

Adduunyadu waa hadhkaas
Hirba hir buu daba socdaaye
Hankaaga fogee miyaa?
Hawshaada ku toos miyaa?
"Hubsiino halbaa la siistaa"
Halkii daran baahidaada
Hantida u qorshee miyaa?
Dantaadu ma haybi baa
Aqoontuna hodon miyaa
Iftiin iyo hibo ku ladhan oo

Indhoolaha haga miyaa?

Waxaa cirka lagu hujuumay
Waxsaa dhulka lagu hubsaday
Waxaa badahaa hugmaaya
Bidhaansha guntooda hoose
Waxaa uumiyaha hanuunshay
WAxaa cudurkii halgaaday
Waxaa jahligii haleelay
Waxaa gaajadii hirdiyey
Horseed cilmiyeed miyaa?

Dadkaa heegada is geeyey
Dadkaa haqab-beelka gaadhay
Hub-qaad haga dayo miyaa?
Ninkaa buurta roobku helay
Gunteeda ka heesayow
Figteedaa nolol habboon





Xigasho:Aftahan

 

 Gabaygan waxa la yidhaahdaa SAXANSAXO wuxuu abwaanku
 tiriyey 1987. markaas oo uu joogey shir ay lahaayeen
 ururkii xornimo u dirirka ahaa ee SNM iyo ururkii
 kale ee SSDF. Shirkaas oo ka dhacayey magaalada Herer
 ee waddanka Ethiopia. Wuxuu abwaanku ku guubaabinaayey
 jahbadaha inay midoobaan oo waddanka ka gaadhaan
 daaquudkii qabsaday, wuxuuna ka sheekeenayey xaaladda
 adag ee waddanku ku jirey. Isagoo waxbixin (report) ka
 siinayo dadkii sida  loo galayo iyo waddanka xukunkiisu
 halkuu maray.
 Wuxuuna yidhi:

 Indhaweydba suugaanti gabay maan siyaakhadine
 Ma salgoynin bayluulidaan siinadeyn jiraye
 Saxansaxo kamaan tolin tixdiyo heesta saraxqaade
 Intaan suursanaa baa inaan seexday lay filaye
 Safkii ��.. maagan yahay nin i saluugaaye
 Shamacyadii siraadnaa ayaan siinleydii ahaye
 Soko shiishka loo dhigo ayaan saro u qaadaaye
 Suud iyo waqooyaan ahiyo qaranka soomaale

 Waxa lagu saleeyaaa murtida socodka waayaaye
 Waxba kuma leh sansaan wanaag duciyo saadaale
 Haddaan danab sanqadhin Gaariyaan soohin maansada�e
 Ma sinnaynin weligey anigaan bixin seyruuqe
 Mar haddaan siqado waa inay siigo ligantaaye

 Tabta sayr ma weydada ayaa lay sed tiriyaaye
 Sibiq ereygu iigama baxee waan u sahan shaaye
 Kolkaan meel u sii saarayaan saberka taabtaaye
 Sohda waxaan abaaraa kolkaan saaka bixiyaaye
 Kolkaan saafi karayaan naxwaha sara idhaahdaaye
 Sabool baa dilee luuqda waan ibo salaaxaaye

 Saakana Hadraawow murtidu saayiraad ma leh
 Haya cala salaax iyo hadeer ereyba waa saace
 Sodonkiinan iyo maamulkaan suul ku godayaaye
 Sabac����. Dudumo suulashaa baxaye
 Soli mayso waanadu raggaan uba samaysnayne
 �������������������.
 Nimaan guul ka sugayaa ma jiro Ina Sanweynawe
 Dadku salama heediyo saac ma biyaane

 Inta hebelba Ina Saalaxow hebel sadhaynaayo
 Een laga sal gaadhayn marqudha, doodu waa selellec
 Ana samihii aan wedey badh baw qaatay sado doone
 Badhna inaan suntaba qaybiyey ii sulkhinayaane
 Siddaan laysu baran bay u tahay Suudiyow marage
 Anigoon sedkaygii aan weli kana salguuraynin
 Lama qabo suuldaarada ninnaba s

 Afartaas sedkii Aadan Shiikh, sahaydii Koosaar dheh
 Waa iga salaan Awrayaal aan ku soo simaye
 Intaan suursanaabaa inaan seexday lay filaye
 Cirka dhiillo saareenku waa sahansahaygiiye
 Goortaan sarkaadhiyey waataa seleshey fiintiiye
 Afarkale waxaan uga socdaa wayga saxanqaade

 Boqol sano ka badan bay maqnayd sidigta Maandeeqe
 Hadba gobol ha saareen inuu gaawahaw sida�e
 Subax keliya igamay qaldamin sidig gooleeye
 Intii sacab ku maashoo dhan baan sax u aqaanaaye

 Cidna kuma samayn tuu ku falay Saalaxaw hebele
 Ifka seeji aakhirona wuu sahayday qaarkoode
 Wax badan buu dabsaar inuu ka dhigo suufshey falawgeede
 Goortuu sokeeyiyo toliyo seedi kala gooyey
 Ana aan ku saaqidey inaan sawdka garansiiyo
 Ee dani u seeteysey bay dabo saqleeyeene

 Laxawsiga haddaan silig ku jirin sadaha uu waaley
 Yamyamaw silaadii ogtaan silic maryaadeene
 Sareertey habeen nool ninkii qabay su�aashaaye
 Iyadaba sidaa looma dayin sacab warkeediiye
 Cumar tuu sareeyaha ka dhigey dibu suldaareeye
 Waatuu surwaalkii ka furay sulubkii gaabnaaye
 Isagiyo sufuurkuu wataa waa u siman yiine


 Inta hebelba hebel saranyee dhiriq ku saydhaayo
 Iyana waa su�aal idin hortaal sidaa ka yeeshaane

 Sanduluu ku keenaa kuwuu soohdimaa dhigaye
 Dhallinyaro silsiladaysan buu simay xuduudaaye
 Iyagoo safradi waa shidee sabarka liicaaya
 Oo wada sirsirqa ah bay koraan
 Ana salabka wiil raafku yimi uma saliidayne
 Soodh aan la rabey baa cuskaday saaruqdii Xamare

 Inta hebelba hebel saranyee dhiriq ku saydhaayo
 Iyana waa su�aal idin hortaal sidaa ka yeeshaane

 Gumuciyo colaadaha sanqadhay samada qiiqaabtay
 Cadawgaa saraayaha lalaban saaran guutada�e
 Waxa sadhada loo beerayaad sahashanaysaane
 Sabayn mayso doonidu haddaan laysa sugahayne

 Surinkaad ka meertaba migiya soobir baa wadhane
 Waana dhagax sintiisii ka baxay seefka kayga ahe

 Haddaan saac kale u bixin qorshaha sudhato doonayso
 Wax ka saydhimaayaan shacbigan saaran daawaaye

 Nin siyaasad liitaaba waa suu ahaan jiraye
 Anaa mariyey soofaha magliga rag igu saafeene
 Kuwaan saamahawridey ayaa qoorta lay sudhaye
 Segeg bay ku le�daan colkii Saylac furan laaye
 Ragii qodaxda ila siibilaa haadka lagu soorye
 Hadba waxaan saliilyoonayaa seedahaw mudane

 Inta hebelba hebel saranyee dhiriq ku saydhaayo
 Iyana waa su�aal idin hortaal sidaa ka yeeshaane

 Lix gu baan safeeriyo fadhiyey sool anoo rabaye
 Lix gu baan kusii soco ku jirey oo kasoo soco�e
 Subulaha galbeed iyo naqbaan Sibidhley taagnaaye
 Dhagax dheertan taakada jirtiyo Sawba waan gabaye

 Ninka socodka taariikhda raba inuu suldaareeyo
 Sacab timole weeyaan inuu suurto geliyaaye
 Saxna maaha dirir baaney rabin wadarta Soomaale
 Waxa maqan waxay ����������
 Sirta furaha jeeroo la helo waxay saluugeyso
 Xaajadu ka sino weyn nimaa derejo siisaane
 Hadba qolo golaha laga simaa maaha samirsiise
 Xalku ina Sanweynow ma�aha geedo saro waabe

 Ana Cawil samaan kagama helin madax salaaxiiye

 Ninka sawdhaxeenii doraad saaxirkow kiciyey
 Shalaytana sakuudkiyo kudsiga sawdka gacal miistey
 Salaad iyo �� golii sarena soo gaadhey
 Ee seedhaftii soo dhignaa taniyo Siilaanyo
 Sidi-daari weeyaan ninkaad sahashanaysaane
 Soli mayso maantana haddaad wax u sarbeebtaane
 Sakatiga ku jira buu rabaa inaad ka saartaane
 Hadduu hebel maqaar saara iyo sadaqad doonaayo
 Salxaanniyo xagaba Xaaji Kore salabi waa buuxe

 Inta hebelba hebel saranyee dhiriq ku saydhaayo
 Iyana waa su�aal idin hortaal sidaa ka yeeshaane


 Sooryada badhkeed waa cuwaaf laysku sabayaaye
 Sargefyada xajiimaysan iyo soleyga qaamaysan
 Waxay samofal ugu sheegayaan siinta godobeysan
 Geedsaar ku maran bay rabaan inay samaystaane
 Waana sababihii aawadood Saaxil loo gabaye

 Meeshiyo Suweys ways hayaa siligu Boobaw-we
 Cirka qabarsanaacigu dushuu kaa sawirayaaye

 Inta hebelba hebel saranyee dhiriq ku saydhaayo
 Iyana waa su�aal idin hortaal sidaa ka yeeshaane

 Dabarsame Hadraawi ���������
 Gobonimo haddaan loo serdamin saani lagu waaye
 Sakal bay dhex taalaa xornimo suridh cidhiidhyoone
 Soodh baa balaysima dhegtaan sawdku gelihayne
 Sanca waxa imaamkii qaribey soobirkuu dhacaye
 Waatii salaad lagu kalahay sebenkii Suudaane
 Kuma seexan Fayruuq ragbaa seeska guu qodiye
 Keenada kuwuu sudhay ayaa sababay shaahiiye
 Isagiyo safaadkiisiibay sun u walaaqeene
 Ifka kii ku saabudey wuxuu saadsaduu helaye
 Muu mahadin saadaad kolkuu bixiyey Siinaaye
 Samuutena wuxuu eersadaa saadaniistaha�e

 Sirmoqabe ka sheekee ninkii boqonta seeraaye
 Inaga saqiir gawracyadu waa sidoo kale�e
 Safxadaa haddaad kala furtaan bogoga sooyaalka
 Sadarada ku yaal waa tibaax sabarka taymoone

 Inta hebelba hebel saranyee dhiriq ku saydhaayo
 Iyana waa su�aal idin hortaal sidaa ka yeeshaane

 Afartaas sedkii Aadan Shiikh, sahaydii Koosaar dheh
 Waa iga salaan Awrayaal aan ku soo simaye
 Intaan suursanaabaa inaan seexday lay filaye
 Cirka dhiillo saareenku waa sahansahaygiiye
 Goortaan sarkaadhiyey waataa seleshey fiintiiye
 Afarkale waxaan uga socdaa wayga saxanqaade

 Saxariirka keligey ma qabo simey dadweynaaye
 Surbo-caadka bari Aadanaw Bogaxna saameeye
 Soomaali oo idil ma jiro samo nin sheegtaaye
 Laf siniinsan oo dab gelin siinka laga waaye
 Sohdii Caynabood looma shubo Saatir Cumaraw-we

 Intaan sabada Beled-weyne taal seray ka baadhaayo
 Inuu saawir yahay waan hubaa warranka Sooyaale
 Haddii seerahaygii la galay waa ku soo simaye
 Kolkii aan siqsiqi waayey baa keeno lay sudhaye
 Sacu dibiga Quulow kolkaan seexday buu dhalaye

 Wax dhan buu sabciinkii ahaa saac-dhegooluuye
 Iminkana siraad laguma helo saanjad roodhiya�e
 Sed kaleeto daayoo ma jiro shicibku saabuune
 Qashin saydh ayaan ahay u wadhan sayladaa Yurube
 Xaajaduna wax soo saarka dhacay bay ka socotaaye
 Adhigii sawaaqiga ahaa saadir geli waaye

 Sogsogleydii Boorama cuntadu waa ku suququule
 Garaw sixinleh waayadan martida laguma sooreyne
 Salaadaw la waa canbuuliyo moofo suugalehe
 Sonkortii la miisaami jirey suubiskii malehe
 Laasqoray suniyo saaran-diin saafan lays daaye
 Barnidii sareeyaha baddiyo soogan baa xidhaye

 Qarafkii iyo sigaarkii ayey sixirkii laaleene
 Haddaan lagula saayirin qaxwaha toban ma siiyaane


 Saddexdii dhardhaar buu ka degey dherigii saarnaaye
 Indhaweyd sabiil lalama gelin meel sariibada�e
 Eyguna siniintii ka waa suuqii hiliblaaye
 Bisadaha sidaasaa ka dhaba saqaya kaymaaye

 Cashuuraha siddeed dhaafay waa saaca waayaaye
 Bangiyada dulsaarkii kolkuu saqafka soo taabtay
 Sarif eega kuma keensadaan saalax-waatuhuye
 Kolkii jeegi socon waayey bay god u samaysteene


 Haddii samada roob lagu og yahay waa la sugi laaye
 Sibiq baa cariga looga baxay Cumar Salaadaw-we
 Raggii calanka seeskaw ahaa seetaduu jaraye
 Kolkii saan la daba jiiday buu soocankii baxaye
 Suweyd iyo waxay daadsan yiin taniyo Sayloone
 Qaarbaa saqaafii ku galay Soofiyeetiga�e
 Wax Sawaaxil lagu sheegayaa ���
 Madi Calan sablaaliyo ��samo ma sheegtaane
 Sunuudey u rogayeen lawaa beri sabeenaaye
 Baadroolkii Sucuudiga sidii dhagaxa loo saarey
 Dadku sooryo uma raadsadaan Xaaji sida maale

 Faraar meel ku suggan buu ku yaal sula dadkiisiiye
 Intaan sabada Beled-weyne taal seley ka baadhaayo
 Inuu saawir yahay waan hubaa warranka Sooyaale
 Haddii seerahaygii la galay waa ku soo simaye
 Kolkii aan siqsiqi waayey baa keeno lay sudhaye
 Sacu dibiga Quulow kolkaan seexday buu dhalaye

 Sannadkii xumaadaba ragbaa sahayda naanayse
 Ragga siinka bawdada marsaday way silsilanyiine
 Kolkii dunidu siliqroortey buu suuley dhaqankiiye
 Ninba suu u noolaan lahaa suufi falawgeede
 Sinadiyo dhaciyo beentu waa saaca waayaha�e

 Jahli lagu saliday baa shacbigan saaray heeryada�e
 Kolkii taashka loo sudhay ayuu simay dadweynaaye
 Sagaaluu bes weeyaan kolkaan yeeke soconayne
 Jajab baa ����. Lagu salaamaaye
 Cilmigaan tacsiyad siinayaa Muuse Saxaraw-we


 Nin safaarad eebahay ka galay sanamka meeraaya
 Oo sujuuda lagu gawracaa samanka waw kow-we
 Kefedaa caqligu saaran yahay abid ma soormaane
 Saddexdiiba waakan isku furay Sulubow xeerkiiye
 Isagayska saamaxay sharcigan suuxdimaa qaba�e

 Suufbaa degtana lagu guray, dhegaha Suudow�e
 Suugaanta waxa loo bahdiley boogta yey sarine
 Sogogi amxaarkaw yaqaan soobo oo kale�e
 Ganacsiga siloonkii ragbuu saaray heeryada�e
 Daraan subax kalihin baa durtaba seertey gudihiiye
 Ina Qoor hadduu salaqsan jirey wuu siyaadsadaye
 Cosda baa la yidhi weydinkaa suxulo gaabtiiye

 Ma saloogna Sooyaal waxay siibayaan muruqe
 Salkii xeedhadoo muuqda bay suunka sii furiye


 Sodogii waraaqduu u direy Moorgan socodsiiye
 Siidaamiyo aboowuu ku furay suuqyadii Herere
 Sabadaw nimaad tahay u dhimo waa sahnuuniyade
 Sirtaa laga ilaashaa qofkii sawd waqooyi lehe
 Xilka qaranka loo sido ayaa laga sifeeyaaye
 Iska daa sareedada dadkay ula sinaadaane
 Xitaa Siinga-siinguhu intuu helo ma siiyaane

 Faraar meel ku suggan buu ku yaal sula dadkeediiye
 Intaan sabada Beled-weyne taal seley ka baadhaayo
 Inuu saawir yahay waan hubaa warranka Sooyaale
 Haddii seerahaygii la galay waa ku soo simaye
 Kolkii aan siqsiqi waayey baa keeno lay sudhaye
 Sacu dibiga Quulow kolkaan seexday buu dhalaye


 Salka xaajadaan laga unkunin malaha saanqaade
 Mar horaa salaankii u jabay maxay Saleebaane
 Danbaa tidhi sacii faalsa nacay keli saloognow-we
 Maantana sabaalaha rag wado soorey baan idhiye
 Ninkii dawladii sahal qabaw iima seemanide
 Saanbuusihii laga adimey waa sidaad tahaye
 �����������������.
 Sarar iyo malaa Awdal wey kugu samaayeene
 Dhidar selel ku kacayow hortaa jireba siigeeye

 Afartaas sedkii Aadan Shiikh, sahaydii Koosaar dheh
 Waa iga salaan Awrayaal aan ku soo simaye
 Intaan suursanaabaa inaan seexday lay filaye
 Cirka dhiillo saareenku waa sahansahaygiiye
 Goortaan sarkaadhiyey waataa seleshey fiintiiye
 Afarkale waxaan uga socdaa wayga saxanqaade

 Saddex labo ka goo labo u gee saxar ma doorshaane
 Tobaniyo sideediyo sagaal, iyo saa�idkeenaa
 Safti geliya labadiisa dhinac hay saluulixine
 Sunto weyn �����.gaalka saynta lehe
 Halkan bay susumayaan daraad sudhato moodaaye
 Waxba yaan rag ii kala sarifin sawrac waaxida�e
 Shaadhka kii sitaba waysku jaad libiq ku seegtuuye
 Sodon baan tirsanayaa intuu sahanku laalnaaye
 Weli saancadkii igama tegin aan sagootiyaye
 Magligii Salaax lagu dilaa qoorta ii sudhane
 Lixdankii sidii ii ekeyd layma solonsiine
 Gabadhii sintiin aan ka furay saaxirkiyo tuuga
 Dumaasheeda waw wada sinayn aniyo Suulcayne
 Hadduu seed dhanaan igu og yahay kama sinaysteene
 Iminkaan sedkiisii hirdiyey sahashigeediiye
 Quluublaha sudh mooyee maxaa hadhay ma suurayne
 Inaan sidig tegaa layga dhigey socodkii dheeraaye
 Geediga rag baa ii sakhiray soomal haadka ahe
 Kolkii suulka lay godey baan dhigey sulaaxiiye
 Niyad sami waagaa jirtaan wax iska saaraaye

 Nin sahweyey ku noqo baa u furan labo sujuudoode
 Iminkaan qabiil soomayaa sulo haboonaaye
 Dibaa siigadii looga tumay soodhadh baalidaye

 Dadka qaar saleeluu la yahay sawdka baxayaaye
 Salka waxa cadaawaha ku riday sooma waabtaha�e
 Shaxshaxaw dagaalada socdaa waa sed aan qabo�e
 Sanqadhuu ku nool yahay shacbigan saaran daawuhuye
 Kuwa nacabku salabaynayaa sahayda guulaaye
 Sakaraadka waw ba�an kurbada lagaga siibaaye
 Xabsiyada subucdiyo warkaa loo sed tiriyaaye
 Qacda soordhu aabaha goblamay waa u samirsiise
 Shihiidkaa kolkaan sido ayaan qabriga ugu siraadaaye

 Ku darsoo intaan sigey intaan talada saameelay
 Waxba badan intaan sugey intaan seegay oo badane
 Sacna raaf danbuu igu hayaa saacna waa weliye
 Hayeeshee Siciidaw ishaan saaka ku arkaayo
 Ma sahlana amuuruu haddaan saafey boorada�e
 Maantana sidii waagiibay leexo sidataaye
 Sirta waxay ku haysaa markale siiqyo foorara�e
 Sibqataye ninkii dhaamiyow kaama saamixine
 Ninkii xadhig surmeeyow waxa socota taariikhe
 Wax-wax baan safaad gelin haddii lays xiniin saro�e
 Sidaha xuubka caarada wakaa aayihii sudhane
 Sodonkiinan bay tahay inaad suubbisaan talo�e
 Saqaf baa tihiin Kaahinow seefku dhiig yahaye
 Sahan yahow maqnaa reerihii weydin sugayaane
 Ninna sawd ma yeesheen haddaan saynta loo gurine
 Salka geed ka hurayaa tihiin saaq ka guud baxaye
 Hayin aynu wada saaranahay baad hor socotaane
 Suraddiisa idinkaa u xidhan saab hadduu jaba�e
 Surmo-seegtadaydii horiyo sododa aan eeday
 Laga yimi sitaarooyinkiyo saymahaan galaye
 Maantaba safradi waa jirtaan yaan sibiibixan



  


 
Xigasho: Aftahan
Soo 



 
 

Waa maansaddii ugu horeysay Deelleyda, uuna tiriyey
abwaanka weyn ee Maxamed X Dhamac "Gaariye".
Wuxuuna Yidhi


Dig dheh deelka maansada
Tixo Dir iyo Daabaca
Isku duubni wadareed
Ha ka dido shan-xuubluhu
Arrin waa la diga rogey
Doonyihii la raran jirey
Markab baa ka daba yimi
Cirka haadda duushaa
Ka duuduubte samadii
Waxa helay Dayuurado
Dejey baalashoodii
Daacuunki firidhkiyo
Daaniyii dhaqaalaa
rag duraa ku soo baxay
Kuwa daafka fidiyiyo
Dablayaasha dhimanoow
Digtoonaada way kane


Taariikhda duuga leh
waxan ugu hor daabacay
Xil damiirku qaadiyo
Waa faral dushayda ah
Qalinkiyo Dawaaddaa
inaan fuliyo ii diray
Waxan uga dan lee yahay
Nin qabyaalad doojoow
Doqonniimo waa cudur
Haddii aad dux leedahay
bal docdaada uun eeg
Inta dumar agooma ah
Inta dhiig dad lagu qubay
Inta darib nin lagu cunay
Inta duul ku qaran jabay
Debec yaa lahaayeey
Maxaa degel ku baaba'ay
Maxaa dhacay Umula-doox
Anigaa nin dooriyo
Anigaa wax dumin kara
Maxaa Beel ku dumug tidhi
Imisaa dugaag qaday
Dubaaxdiinna loo wadhay
Darka iyo xareeddiyo
Daaq laysu qoonsaday
Dirirtiyo colaaduu
Maxay haad dibbiriyeen
Islaan wiilki laga diley
Dugayeey maxay tidhi
Dadab iyo aroosiyo
Aqal laba daryaalle ah
Maxaa daaha loo rogey
Waxan uga dan lee yahay
Sumad iyo Dir-soociyo
ninkii duuf ku nooloow
Alle doori baad tahay
Soomali waa duud
Dekan qabae ha joogee
Waa ul iyo diirkeed
Deris iyo tol wada yaal
Nin danlaana kala gura


Qabiilkii Dorraad yiil
Isticmaarki baa dumay
Shalay daba-ka-naax iyo
Dibitaati baa waday
maantana dillaal iyo
Dibir baa ku xoogsada
Waa dabin qarsoodiya
ummadday ku dagayaan
Boobkay ku dedayaan
Qolo-qoladan loo degey
kama dhalan dadweynaha
Ragga dacarta huriyaa
Waa kooxo duuma ah
Daadihiyayaashiyo
maamulkay ku dumanyiin
qaarbaa diktoorra ah
Degreegoodu madhan yahay
Qaarbaa Durbaanna leh
oo daacaddii jaray
Darna waa hagoogtaan
Waa deniyo waaweyn
isku soo dabbaaloo
waa Dabaqad maal jecel
Waxa loo dig lee yahay
Dhididkaygan dahabka ah
Sidii loo duddubin laa


Afartaa docdaa mari
Dugsi maleh qabyaaladi
Waa dararta baahida
Waa astaanta dibu dhaca
Waa boog dalooshoo
Dadka maanka uga taal
Dirxi qudhun ku nooliyo
Waxa fadha nin daallina
Damqa oo ku joogsada
Balse dira-diraaloow
dabka yaad u sidataa
Yaad daafacaysaa
Haddii uunku kala dido
Yaa dulinka kaa layn
Dibjir iyo nin xoolo leh
Denbi laawe iyo tuug
docdoc weeye shicibkuye
Yaad daawo leediiin


Waxan uga dan lee yahay
Haddaad duullimaad tahay
Riddo waa u meel dayo
Docor yohow abtiriyaa
Armaad dogobka qiiqa leh
derintaad ku huruddiyo
Dushaaduun ku hurisaa


Afartaa docdaa mari
Tixdu way dagaal timi
Waa daabbad aan biqin
Cilmi baa u diirada
Durba gumuci koowaad
waxay daartay nabarkiyo
waxa doogta ugu wacan
Dawadiise may gelin
Kuwa ararta daajiyo
ragbaan ula dan lee yahay
Deelleydu waa koow








Xigasho:Aftahan

 

         Dood wali tixraaceed
		 Daad waliba taagtii
		 Duddo wali yagleelkeed
		 Sabo waliba daaqeed
		 Damiir wali canaantii
		 Dawan waliba yeedhii
		 Dacar wali hulaaqeed
		 Deelleydu waa shaxe
		 ninba waa godkuu dego


		 Dig dheh Faraski Doolaal
		 Mar labaad ha dananee
		 majaraha u sii daa
		 Hadraawoow ku soo durug
		 Malmal iyo dabqaad keen
		 Ila didi abeesyada


		 Dib-ka-naaxa laba kacay
		 Iyo diradiraaluhu
		 Yuu innoo dardaar werin
		 Dumbuqeenna shiishka leh
		 Duwi mayno weligeen
		 dad hadduu is toydona
		 danyarbaa sokeeya leh
		 Dugsigeennu wayaga
		 Ifkaan daaray waakaa
		 Dalka iyo Jaboutiba
		 ragga iga danbeeyaa
		 Kolba dogob ha saaree
		 Colka wadhaf ma lagu deyey


		 Deji oo rogaal celi
		 Dulmar weeye ee garo
		 Kadantii duqeedii
		 lagu yidhi ragbaa dilay
		 Ee aan Ma-Diiddada
		 Garan duurxulkeedee
		 Dhaqso loo dumaalee
		 Dadabtiyo arooskii
		 ayadoo dabbaal dega
		 Ninkay duugtey soo galay
		 Ma inay is dooxdoo
		 Shaamareer dayowdaa
		 waxan uga dan lee yahay
		 Cirka Danab ka soo dhacay
		 dabka fiday kamuu iman
		 Digaa hoos ka noolayd
		 Degdeg iyo hubsiinona
		 mid kastaaba duuggeed


		 Afartaa dheh deelleey
		 Deji oo rogaal celi
		 gabbal dumay habeennimo
		 Dayaxiyo Cadceeddii
		 Inuu damiyey moodee
		 carshigeedi degayee
		 isagoon digniin qabin
		 Kolkii waagu daalacay
		 Casilaadda loo diray
		 Ma inuu dudaayoo
		 hadba doc isu qaadaa
		 Belo waa danbaysaa
		 Durba fadalku waa maxay


		 Nin Muraayad daawaday
		 Foolxumo is diidsiin
		 kuma doorin karayee
		 Ma inuu dillaacaa
		 Duxda hadalku meel lehe
		 Dusha boogta laga dhayo
		 aan mililka loo degin
		 Dawadeeda lama helo
		 Darbbaddii qabiilkiyo
		 Hadduu doogtey nabarkii
		 Gacantii wax duugtaay
		 Dufan baad u baahnayd


		 Afartaa dheh Deelleey
		 Deji oo rogaal celi


		 maska xuub-dillaacsaday
		 Dabarkiyo Mareegtii
		 Dar Ilaahay uma furin
		 Goortuu Ris daaqee
		 Dildiluu maqaarkiyo
		 ???
		 Ka dallacay hugiisii
		 Waa duluc ujeeddo leh
		 war jiraa dareenkii
		 danyareey wax garadkaa
		 Intaa tahay darkaa madhan
		 Ee layska dawdabo
		 darxumada ku nooloow
		 Anna aan dagaallamo


		 Afartaa dheh deelley
		 Deji oo rogaal celi


		 Xididdada dawaafka ah
		 ee hoos u daadegey
		 dhulka uma dalxiis tegin
		 Dantoodaa fogeysoo
		 diga-rogashadoodii
		 Didibkay qasbeenee
		 Dardar iyo awoodbay
		 GebiyadaKu dumiyeen
		 Buuraha ku didiyeen?
		 Waa duluc ujeeddo leh


		 Daganeey Qabiilkiyo
		 Kala Firidhku deyr iyo
		 Derbi adag hadduu yahay
		 kuu diidey socodkii
		 Intaad duluglahaa tahay
		 dabatada ku nooloow
		 Waa daabac kugu yaal
		 Ha la daayo iyo Hees
		 Duco iyo habaar iyo
		 Amar Dawlo kuma baxo


		 Diburaac tusaalaha
		 Inta ciiddu dihintahay
		 dhaqaaluhu daleel yaal
		 dadna kala sed roon yahay
		 weligaaba duudduub
		 Dusha ubax ka saarsaar
		 dakhar waa halkiisii